Jachty Niezwykłe: VASA – jaka piękna katastrofa!
Ten okręt powstał w czasach, gdy tłukliśmy się na Bałtyku ze Szwedami, a konkretnie – polscy Wazowie ze szwedzkimi Vasami. Po przegranej bitwie pod Oliwą (1627 r.) Szwedzi postanowili zbudować przeciw polskiej flocie specjalny galeon gigant. Dokładnie za pół roku minie 390 lat od momentu jego wodowania i... zatonięcia.
Myli się ten, kto uzna, że powstanie 61-metrowego giganta, napędzanego żaglami o powierzchni 1275 m2 i uzbrojonego w około 120 dział różnego wagomiaru (dziś powiedzielibyśmy – kalibru), miało charakter tylko militarny. Okręt królewski był także wielkim bilbordem propagandowym mającym sławić potęgę Szwecji i szydzić z polskiego wroga. W przebogatej ornamentacji burt i rufy znajdziemy nie tylko herby i zwierzęta heraldyczne Szwecji oraz wizerunki szwedzkiej szlachty, ale i umieszczone pod deskami sedesowymi latryn satyryczne rzeźby przedstawiające chowających się pod stołami polskich szlachciców...
„Vasę” zbudowano z doskonałego drewna, wydobyty w 333 lata po zatonięciu i zakonserwowany żaglowiec jest dziś w 95 proc. oryginalnym obiektem muzealnym. Kto skonstruował to pechowe monstrum, które kosztowało życie kilkudziesięciu marynarzy? Był niesławnym dziełem budowniczego holenderskiego pochodzenia Henrika Hybertssona, ale budowanym pod osobistym nadzorem króla Gustawa Adolfa, który życzył sobie, aby nowy okręt był największym z galeonów, i bardzo smukłym. Zaledwie więc niespełna 12 metrów szeroka i niedobalastowana jednostka, niosąca powyżej linii wodnej mnóstwo żagli, dział i innych obciążeń zaraz po wodowaniu wyszła z portu, wywróciła się i zatonęła. Konstruktor na swoje szczęście nie dożył tej chwili, bo zmarł rok wcześniej. Jego błąd – poza uwzględnianiem fochów władcy – polegał na bezmyślnym przeskalowaniu planów budowanych przez niego dużo mniejszych jednostek. Popełnił więc błąd pierworodny, którego uniknęliby wszyscy uważni czytelnicy cyklu „Prześcignąć wiatr” Jurka Pieśniewskiego. Warto nadmienić, iż już wówczas o sabotaż oskarżono domniemanych polskich agentów, którzy mieli celowo zmienić dane konstrukcyjne okrętu. Jak widać, spiskowe teorie dziejów były popularne od zawsze…
