Skarb São José w Skarbnicy Narodowej

400 lat temu statek São José płynący z misją Filipa III - króla Portugalii i Hiszpanii, zatonął na dnie Kanału Mozambickiego po bohaterskiej walce toczonej z połączoną flotyllą brytyjską i holenderską. Firma Arqueonautas Worldwide uzyskała licencję na eksplorację portugalskiego wraku. W 2005 roku rozpoczęła zakrojoną na szeroka skalę operację poszukiwawczą. Dzięki temu Skarbnica Narodowa (polski oddział Samlerhuset Group) ma możliwość, po raz pierwszy w historii, zaoferować kolekcjonerom monety pochodzące z tego statku.

Odyssey Marine Exploration, Inc. ma od niedawna wyłączne prawo do dystrybucji monet imperium portugalskiego przez swoją sieć autoryzowanych przedstawicieli, do których należy Samlerhuset Group – jeden z największych dystrybutorów monet i innych produktów numizmatycznych w Europie.

- Kolekcję São José tworzy bardzo ograniczona liczba monet kolekcjonerskich - 7 200 sztuk, będących unikalną kompozycją numizmatów wybitych przez mennice Starego i Nowego Świata” - mówi John Longley, Director of Business Development firmy Odyssey. - Jesteśmy dumni, że mamy możliwość zaoferowania tych niezwykle rzadkich monet dzięki sieci naszych autoryzowanych przedstawicieli.

Według eksperta numizmatycznego Carol Tedesco z Historic Underwater Discoveries, Inc.
i Historic Research and Certification, Inc., kolekcja ze statku São José jest okazją, która nie trafia się często kolekcjonerom. - Zbiór nie tylko zawiera naprawdę wyjątkowe okazy monet, ale także dowodzi jak szeroki był zakres XVI- i XVII-wiecznego handlu- - twierdzi Tedesco.

São José był flagowym statkiem flotylli. Na jego pokładzie płynął m. in. Francisco da Gama, prawnuk legendarnego odkrywcy Vasco da Gamy, z misją dostarczenia imponującego ładunku srebrnych monet do Indii. Francisco miał tam rozpocząć sprawowanie urzędu wicekróla. Niestety São José nie zdołał dotrzeć do celu. Po ataku brytyjskiej i holenderskiej flotylli poszedł na dno nieopodal wybrzeża obecnego Mozambiku.

W 2005 roku, 383 lata po zatonięciu statku, firma Arqueonautas Worldwide zlokalizowała São José i rozpoczęła zakrojone na szeroką skalę badania oraz pomiar magnetometryczny. We współpracy z siostrzaną ekipą z Mozambiku, Patrimonio Internacional SARL, grupa przeszkolonych nurków, archeologów, ekspertów konserwacji zabytków oraz wyspecjalizowanego personelu pomocniczego wydobyła szczątki wraku. Prace odbywały się pod nadzorem kubańskiego archeologa podwodnego Alejandro Mirabal’a. Podczas akcji wydobyto 24 000 monet, z których tylko 6 900 ma wartość kolekcjonerską, potwierdzoną certyfikatem pochodzenia i ocenioną przez Numismatic Guaranty Corporation (NGC).
Te niezwykle cenne monety prezentowane są w imieniu Arqueonautas przez Odyssey Marine Exploration. Kolekcjonerzy mogą je nabyć wyłącznie od autoryzowanych dystrybutorów.
W Polsce trafią one do oferty Skarbnicy Narodowej, należącej do grupy Samlerhuset.

São José – wyjątkowy skarb

Statek São José wiózł na swym pokładzie wyjątkowy ładunek: legendarny, srebrny skarb Filipa III, króla Portugalii i Hiszpanii. Powierzono go Francisco da Gamie podróżującemu do Indii. Ładunek składał się z dziewięciu skrzyń wypełnionych tysiącami srebrnych reali, hiszpańskich monet wybitych w mennicach Starego i Nowego Świata.

Niezwykła historia São José, łączy w sobie Nowy Świat z morskimi szlakami handlowymi Portugalii. Na ten zbiór składają się monety wybite w mennicach Starego i Nowego Świata. Według Daniela Sedwicka autora ”The Practical Book of Cobs” uznawany jest on za pierwszy tego typu w historii. Spośród około 24 000 odzyskanych monet, mniej niż 6 900 zachowało się w stanie kolekcjonerskim, a ich pochodzenie i stan zostały potwierdzone przez NGC (National Garanty Corporation).

Odyssey Marine Exploration, Inc.

Odyssey Marine Exploration, Inc. (Nasdaq CM: OMEX) zajmuje się w poszukiwaniami wraków spoczywających na dnie mórz i oceanów. Przy prowadzeniu poszukiwań i prac archeologicznych w odkrytych wrakach na całym świecie używa najnowocześniejszej technologii i stosuje niezwykle innowacyjne metody. W 2003 roku specjaliści z Odyssey odkryli wrak statku pochodzącego z okresu Wojny Secesyjnej - SS Republic®
Z miejsca jego spoczynku, znajdującego się prawie 518,16 m pod wodą, odzyskali ponad 50 000 monet i 14 000 innych dzieł sztuki. W maju 2007 roku ekipa ogłosiła historyczne odzyskanie skarbu zawierającego ponad 500 000 srebrnych i złotych monet ważących
17 ton. Pochodzą one z miejsca spoczynku dotąd niezidentyfikowanego statku zatopionego
w czasach kolonialnych, noszącego kryptonim „Black Swan” („Czarny Łabędź”).
Odyssey prowadzi obecnie na świecie kilka projektów badawczych związanych z wrakami statków, będących na różnych etapach zaawansowania.

Historia São José

W marcu 1622 roku flotylla statków, w tym São José, opuściła pospiesznie Lizbonę, udając się w pilną misję. Zmierzała do Goa, stolicy ogromnego zamorskiego imperium Portugalii. Jednym z pasażerów był Francisco da Gama, prawnuk legendarnego portugalskiego odkrywcy Vasco da Gamy - pierwszego Europejczyka, który dotarł do Indii drogą morską. Kiedy starszy da Gama odkrył Goa w 1498 roku, miejsce to było największym ośrodkiem handlowym na wschodnim wybrzeżu Indii. Wkrótce stało się ono najważniejszą zdobyczą Portugalii w pogoni za przejęciem kontroli nad handlem przyprawami. Prawie wiek później, prawnuk da Gamy wracał do Goa, by sprawować urząd wicekróla Indii pod zjednoczoną koroną Hiszpanii i Portugalii.

Mała portugalska flotylla, wraz ze swoim statkiem admiralskim São José, opuściła kraj
w pośpiechu. Krążyły bowiem doniesienia o planach Brytyjczyków dotyczących przejęcia Hormuz – wyspy zajmowanej przez Portugalczyków, położonej w newralgicznym punkcie,
w wąskim przesmyku pomiędzy Zatoką Perską a Zatoką Omańską. Ten strategiczny szlak wodny stanowił bramę dla handlu przyprawami transportowanymi do Arabii i Lewantu,
a także był jedyną drogą morską prowadzącą przez Zatokę Perską do Indii. W drodze
do Goa portugalska flotylla planowała zablokować brytyjską ekspansję i dzięki temu uniknąć utraty swojego ważnego przyczółka.
São José był potężnym statkiem żaglowym typu Karaka. Wyróżniała go ogromna nadbudówka rufy, górująca wysoko nad poziomem morza. Uzbrojony w mosiężne armaty był typowym portugalskim statkiem pływającym na Daleki Wschód, przewożącym balast, pasażerów oraz coroczną przesyłkę pieniężną służącą wspieraniu handlu ze Wschodem
i pomaganiu portugalskim placówkom na szlaku handlowym. W roku 1622 São José przewoził imponujący ładunek – legendarny, srebrny skarb Filipa III, króla Hiszpanii
i Portugalii, przekazany Francisco da Gamie w jego drodze do Indii. Ładunek składał
się z dziewięciu skrzyni wypełnionych tysiącami srebrnych monet, tzw. reali, wybitych
w mennicach zarówno Starego, jak i Nowego Świata – Meksyku, Peru
i Hiszpanii.

Przekrój pasażerów podróżujących São José sięgał od szlachty aż do „królewskich sierot” (prawdopodobnie około dwadzieścia kobiet zostało wziętych do niewoli i miało zostać zmuszonych do poślubienia Holendrów na wyspie Jawa). Statek tej wielkości, wymagał licznej załogi, którą stanowili w większości byli skazańcy oraz „klasa niższa”. Portugalia próbowała zewsząd pozyskać silnych mężczyzn zdolnych do kierowania jej licznymi statkami i urzędami imperium. Gdy São José i jego flotylla okrążyli Przylądek Dobrej Nadziei, wyprawa skierowała się w stronę często uczęszczanego szlaku wzdłuż wybrzeża Wschodniej Afryki w Kanale Mozambickim. Wieczorem 22 lipca 1622 roku, gdy statek płynął wzdłuż Kanału, połączona flotylla holenderskich i brytyjskich statków należących
do East India Company zaatakowała Portugalczyków. Pozostający w tyle São José został odcięty od reszty statków i otoczony przez wroga, który rzekomo wystrzelił
w kierunku zaatakowanego statku najwięcej pocisków w historii ataków na pojedyncze statki na Oceanie Indyjskim. Na skutek ataku kapitan statku, starsi oficerowie i inni członkowie załogi zostali ranni, a główny oficer i sternik zginęli.
Pomimo uszkodzonych żagli i rei, São José utrzymywał się na wodzie aż do wieczora
23 lipca. Próbował uciec wrogiej flotylli odpływając z miejsca ataku, co stanowiło niebywale rzadki przypadek w portugalskich bitwach morskich tamtego okresu. Uciekając w kierunku wybrzeża Afryki, ogromny statek wpłynął na mieliznę, która uszkodziła jego ster. Podejmowane próby przywrócenia kontroli nad statkiem okazały
się nieudane. Na próżno starano się odciążyć statek poprzez zarzucenie kotwic
i wyrzucenie dział z pokładu.
Pomimo heroicznych prób, São José stanął oko
w oko ze śmiercią. Unieruchomiony na rafie
w pobliżu wybrzeża Mozambiku padł ofiarą ostatecznego ataku flotylli angielsko-holenderskiej. Według doniesień 66 000 hiszpańskich reali zostało przejętych przez wroga,
co stanowiło niewielką ilość przewożonego przez statek skarbu. São José zatonął wraz z około
300-400 pasażerami
i członkami załogi, gdy jednostka rozbiła się i osiadła na dnie Kanału Mozambickiego.

Przez blisko 400 lat wrak São José spoczywał ukryty niedaleko wybrzeża wschodniej Afryki. W maju 2005 roku został odkryty przez archeologa morskiego z ekipy Arqeonautas. Najbardziej niezwykłym znaleziskiem jest ponad 24 000 odzyskanych
do tej pory srebrnych reali, stanowiących wyjątkową kolekcję pochodzącą z mennic Starego i Nowego Świata. Monety te znakowane są różnymi datami i posiadają różne nominały. Są zachwycającą pozostałością po królewskim skarbie Filipa III, przewożonym do Indii w czasach, gdy Hiszpania i Portugalia panowały nad ogromnym morskim imperium.

Arqueonautas Worldwide

Założona w 1994 roku i mająca swoją siedzibę w Portugalii, Arqueonautas jest dziś wiodącą firmą zajmującą się komercyjną archeologią morską. Odzyskuje ładunki z historycznych wraków, prowadzi akcje poszukiwawcze głównie na wodach przybrzeżnych. Arqueonautas tworzy zespół bardzo doświadczonych badaczy, archiwistów, archeologów morskich oraz ekspertów w zakresie konserwacji zabytków. Arqueonautas jest zaangażowana w wiele ambitnych projektów poszukiwawczych i wydobywczych, mających na celu odzyskiwanie ładunków zatopionych jednostek na całym świecie. Firma działa zgodnie z najwyższymi standardami archeologicznymi i zasadami dokumentacji naukowej. Korzysta przy tym
z najnowszych rozwiązań technologicznych. Jej celem jest ratowanie zatopionego dorobku kulturowego.

Skarbnica Narodowa

Skarbnica Narodowa jest dystrybutorem monet i medali okolicznościowych. W Polsce firma działa od 2005 roku i swoim klientom umożliwia rozwijanie wyjątkowej pasji kolekcjonerskiej. W swojej działalności Skarbnica Narodowa korzysta z wieloletniego doświadczenia międzynarodowej Grupy Samlerhuset, której jest częścią. Samlerhuset Group jest jednym z wiodących europejskich dystrybutorów monet i medali okolicznościowych,
z siedzibą główną w Amsterdamie oraz filiami w Danii, Estonii, Finlandii, Norwegii, Polsce, Szwecji, Wielkiej Brytanii i Chinach. Samlerhuset Group jest przedstawicielem oraz dystrybutorem programów numizmatycznych z ponad 50 krajów, między innymi tak znanych mennic i emitentów jak: Brytyjska Mennica Królewska, Kanadyjska Mennica Królewska, Mennica Fińska, Australijska Mennica Perth, Mennica Norweska, Mennica Południowoafrykańska, The Commonwealth Mint czy Ludowy Bank Chin. Grupa Samlerhuset posiada udziały w mennicach takich krajów jak Norwegia czy Finlandia.