Raport Komisji PZŻ d/s stopni żeglarskich
2008-06-23
14:14
W dniu 2 grudnia 2005 została powołana przez Zarząd PZŻ Komisja ds. systemu stopni żeglarskich. W skład Komisji weszli: Marek Berkowski, Krzysztof Bieńkowski, Jędrzej Czajkowski, Rafał Krause, Jerzy Maćkowiak, Andrzej Reyman, Mariusz Zawiszewski. Komisja zebrała się dwukrotnie w dniach 12 i 18 grudnia w Gdyni. Poszczególni członkowie wymieniali także poglądy telefonicznie i za pomocą poczty elektronicznej. W wyniku dyskusji opracowano założenia systemu stopni żeglarskich. Oto one:
System zakłada cztery stopnie żeglarskiego wtajemniczenia dla osób prowadz¹cych jachty żaglowe i odpowiedzialnych za ich bezpieczeństwo. Poszczególne stopnie różni¹ się wielkością i rodzajem jachtów, akwenami żeglugi, warunkami dopuszczenia do egzaminu i wymaganiami egzaminacyjnymi.
Oczywiście zdaje sobie sprawę, że proponowany system nie zadowoli wszystkich żeglarzy. Trzeba jednak pamiętać, że Komisja działała w określonych ramach narzuconych z zewnątrz - ustawa wymuszająca obligatoryjność stopni, ilość czterech stopni określona przez Zarząd PZŻ oraz zasada nie odbierania raz nadanych uprawnień. Warto zwrócić uwagę że członkowie Komisji reprezentowali bardzo różne poglądy a czasem sprzeczne interesy. Z tych względów, dyskusje były trudne, ale przeważył poglad, że należy kierować się przede wszystkim względami bezpieczeństwa i korzystać z dobrych rozwi¹zań przyjętych w innych krajach. Odmienne zdania poszczególnych członków Komisji zostały odnotowane w protokołach zebrań jako "votum separatum".
Oto założenia proponowanego systemu:
Żeglarz jachtowy1. Patent żeglarza jachtowego potwierdza posiadanie kwalifikacji do:
a) prowadzenia jachtów żaglowych po wodach śródlądowych,
b) *prowadzenia jachtów żaglowych niezatapialnych[1] o długości kadłuba nie przekraczającej 8 m w porze dziennej po:
- wodach morskich w odległości do 2 mil morskich od brzegu,
- morskich akwenach treningowych[2],
- morskich wodach osłoniętych w regatach, na treningu i podczas szkolenia pod nadzorem.
2. Osoby, które nie ukończyły 16 roku życia, mogą realizować uprawnienia wynikające z pkt. 1. pod nadzorem.
3. Za prowadzenie jachtów pod nadzorem uważa się żeglugę w porze dziennej na akwenie, na którym jest prowadzona ciągła obserwacja, przy zapewnieniu możliwości podjęcia na tym akwenie natychmiastowej akcji ratowniczej z wykorzystaniem łodzi ratunkowej oraz odpowiedniego sprzętu ratunkowego i wyposażenia technicznego. Osoba prowadząca nadzór musi być pełnoletnia i posiadać patent co najmniej żeglarza jachtowego.
4. Warunkiem uzyskania patentu żeglarza jachtowego jest:
a) ukończenie 13 roku życia,
b) umiejętność pływania,
c) ukończenie szkolenia lub ukończenie 18 roku życia,
d) zdanie egzaminu.
Osoby posiadajace co najmniej III klasę sportowa i aktualną sportową licencję żeglarska sa zwolnione z warunku ukończenia szkolenia.
Kwalifikacje niezbędne do uzyskania stopnia żeglarza jachtowego:
Osoba ubiegajaca się o wydanie patentu żeglarza jachtowego powinna wykazać się:
a) umiejętnoscią manewrowania mieczowym jachtem żaglowym o długości kadłuba od 6 do 8 metrów.
b) znajomością przepisów żeglugowych na śródlądowych drogach wodnych,
c) podstawow¹ wiedz¹ z zakresu obsługi i budowy sródladowych jachtów żaglowych,
d) znajomością zasad bezpieczeństwa dotyczacych uprawiania żeglarstwa na wodach śródlądowych.
e) elementarną znajomościa zasad ochrony środowiska naturalnego.
Komentarz:
System przewiduje, że szkolenia osób dorosłych przystępujących do egzaminów na stopnie żeglarskie są dobrowolne. Zdaniem komisji spowoduje to rozszerzenie i dostosowanie oferty szkoleniowej do szerszego grona klientów oraz rozwój rynku profesjonalnych usług szkoleniowych.
Wymagania egzaminacyjne na dwa niższe stopnie są nieco niższe niż wynika to z przewidzianych uprawnień. Komisja doszła do wniosku, że żeglarz jachtowy może bezpiecznie prowadzić małe jachty niezatapialne na wybranych akwenach morskich, bez sprawdzania jego wiedzy w tym temacie. Oczywiście nic nie stoi na przeszkodzie, żeby elementy takiej wiedzy znalazły się w programach szkolenia i zachęcamy żeglarzy do zdobywania tej wiedzy.
Zdaniem Komisji, wypuszczenie żeglarzy śródlądowych na Roztokę Wiślaną, Zalew Wiślany czy Zatokę Pucka przyczyni się do rozwoju gospodarczego tych regionów i choćby częściowego rozładowania tłoku na Mazurach.
Sternik Jachtowy
1. Patent sternika jachtowego potwierdza posiadanie kwalifikacji do:
a) prowadzenia jachtów żaglowych po wodach sródladowych,
b) prowadzenia jachtów żaglowych o długości kadłuba do 12 m po wodach Morza Bałtyckiego, Morza Śródziemnego i innych mórz zamkniętych, a także po pozostałych wodach morskich w odległości 50 mil morskich od miejsca schronienia.
Miejsce schronienia oznacza naturalnie lub sztucznie chroniony akwen lub miejsce, w którym jacht żaglowy może znaleźć bezpieczny postój w przypadku powstania warunków zagrażających bezpieczeństwu żeglugi.
2. Warunkiem uzyskania patentu sternika jachtowego jest:
a) ukończenie 16 roku życia i posiadanie patentu żeglarza jachtowego albo ukończenie 18 roku życia.
b) umiejętność pływania,
c) udział w minimum 2 rejsach na jachtach morskich, w czasie co najmniej 200 godzin żeglugi.
d) zdanie egzaminu.
Kwalifikacje niezbędne do uzyskania stopnia sternika jachtowego:
Osoba ubiegajaca się o wydanie patentu sternika jachtowego powinna wykazać się:
a) umiejętnościa manewrowania balastowym jachtem żaglowym o długości kadłuba od 8 do 12 metrów.
b) znajomością przepisów żeglugowych na sródladowych drogach wodnych,
c) podstawowa znajomościa przepisów dotyczących żeglugi po wodach morskich,
d) podstawową wiedzą z zakresu nawigacji, meteorologii, obsługi i budowy morskich jachtów żaglowych.
e) znajomościa zasad bezpieczeństwa dotycz¹cych uprawiania żeglarstwa na wodach morskich i sródladowych.
f) elementarną znajomością zasad ochrony środowiska naturalnego.
Komentarz:
W przypadku stopnia sternika jachtowego aprobatę Komisji uzyskała teza, że rozwój łączności i technik nawigacyjnych umożliwia mu bezpieczne prowadzenie małych jachtów morskich także po wodach pływowych, w strefie zapewniającej dobra osłonę meteorologiczną, bez sprawdzania jego wiedzy z nawigacji po akwenach tego typu. Jednocześnie trzeba zaznaczyć, ze taka wiedza jest wielce wskazana i należy dołożyć wszelkich starań, aby własciwie przygotować się do rejsu i odpowiednio stopniować trudności.[3]
Zdaniem Komisji sternik jachtowy powinien być podstawowym, atrakcyjnym a jednocześnie stosunkowo łatwym do uzyskania stopniem morskim. Stopień w tym kształcie powinien przyczynić się do rozwoju rodzinnego modelu żeglarstwa przyjemnościowego i wzrostu ilości małych jachtów morskich w naszym kraju.
Jachtowy Sternik Morski
1. Patent jachtowego sternika morskiego potwierdza posiadanie kwalifikacji do:
a) prowadzenia jachtów żaglowych po wodach śródlądowych,
b) prowadzenia jachtów żaglowych o długości kadłuba do 17 m po wodach morskich w odległości 200 mil morskich od miejsca schronienia.
2. Warunkiem uzyskania patentu jachtowego sternika morskiego jest:
a) ukończenie 18 roku życia,
b) posiadanie patentu sternika jachtowego,
c) udział w minimum 3 rejsach morskich, w czasie co najmniej 500 godzin żeglugi, po uzyskaniu patentu sternika jachtowego, w tym co najmniej 200 godzin samodzielnego prowadzenia jachtu.
d) zdanie egzaminu.
Kwalifikacje niezbędne do uzyskania stopnia jachtowego sternika morskiego:
Osoba ubiegaj¹ca się o wydanie patentu jachtowego sternika morskiego powinna wykazać się:
a) umiejętnoscia manewrowania balastowym jachtem żaglowym o długości kadłuba od 13 do 17 metrów.
b) znajomoscia przepisów dotycz¹cych żeglugi po wodach morskich,
c) ogólna wiedzą z zakresu: nawigacji, meteorologii, obsługi i budowy morskich jachtów żaglowych i jachtowych napędów mechanicznych,
d) ogólna wiedza o bezpieczeństwie życia na morzu, w tym znajomoœci¹ procedur radiokomunikacyjnych dotycz¹cych bezpieczeństwa życia na morzu.
Komentarz:
Uprawnienia dwóch wyższych stopni s¹ nieco wzorowane na stopniach RYA - Yachtmaster Ocean i Yachtmaster Offshore. Jachtowy sternik morski w proponowanym systemie ma nawet nieco większy akwen pływania wynikaj¹cy z definicji żeglugi pełnomorskiej używanej w naszych przepisach.
Kapitan Jachtowy
1. Patent kapitana jachtowego potwierdza posiadanie kwalifikacji do prowadzenia jachtów żaglowych po wodach sródladowych i morskich.
2. Warunkiem uzyskania patentu kapitana jachtowego jest:
a) posiadanie patentu jachtowego sternika morskiego,
b) udział w minimum 3 rejsach morskich, w czasie co najmniej 600 godzin żeglugi, po uzyskaniu patentu jachtowego sternika morskiego, w tym co najmniej udział w 2 rejsach w czasie co najmniej 400 godzin samodzielnego prowadzenia jachtu.
c) zdanie egzaminu.
Kwalifikacje niezbędne do uzyskania stopnia kapitana jachtowego:
Osoba ubiegajaca się o wydanie patentu kapitana jachtowego powinna wykazać się:
e) szczegółową znajomością przepisów dotyczacych żeglugi po wodach morskich,
f) szczegółową wiedzą z zakresu nawigacji, meteorologii, obsługi i budowy morskich jachtów żaglowych i jachtowych napędów mechanicznych,
g) szczegółowa wiedzą o bezpieczeństwie życia na morzu,
h) ogóln¹ znajomością działania i umiejętnościa obsługi podsystemów i urządzeń radiowych pracujacych w systemie GMDSS;
i) znajomoscia przepisów dotyczacych łaczności radiotelefonicznej, a w szczególności procedur radiokomunikacyjnych dotyczacych bezpieczeństwa życia na morzu;
j) elementarna znajomoscia języka angielskiego w zakresie standardowych zwrotów porozumiewania się na morzu.
Komentarz:
Zdaniem Komisji osoba posiadajaca stopień kapitana jachtowego powinna wykazywać wszechstronna wiedzę, niezbędn¹ w pełnieniu roli animatora żeglarstwa morskiego. Powinna mieć także podstawy do tego, aby uzyskać zawodowy dyplom kapitana w żeglarstwie jeśli takie rozwiazania legislacyjne zostan¹ przyjęte.
Locję jako dział nautyki zajmuj¹cy się opisem obszarów wodnych i wybrzeży z punktu widzenia potrzeb nawigacji można zaliczyć do szeroko pojętej nawigacji, rozumianej jako dział wiedzy żeglarskiej obejmuj¹cej ogół wiadomości i umiejętności potrzebnych do prowadzenia statków morskich.
Wymagania egzaminacyjne na stopnie st.j, j.s.m. i k.j. s¹ stopniowane przymiotnikami "podstawowa", "ogólna", "szczegółowa". Ma to na celu jednoznaczne rozróżnienie zakresów wiedzy obowiazujacych na egzaminach.
Zakres wiedzy z technik łącznosci pokrywa się w dużym stopniu z wymaganiami na świadectwo operatora bliskiego zasiegu GMDSS. Osoby posiadaj¹ce tego typu swiadectwa powinny być zwolnione z częsci egzaminu. Podobnie osoby posiadajace świadectwa ratownika medycznego powinny być zwolnione z częsci egzaminu z ratownictwa.
Uwagi końcowe
1. Patenty, stopnie żeglarskie i motorowodne wydane na podstawie dotychczas obowiazujacych przepisów zachowują swoja ważność.
2. Uzyskanie nowych uprawnień danego stopnia żeglarskiego nie wymaga wymiany patentu.
3. Patenty i stopnie żeglarskie oraz patenty, stopnie i licencje motorowodne wydane na podstawie dotychczas obowiazujacych przepisów moga być wymienione bez egzaminu na odpowiadaj¹ce im patenty i licencje wymienione w niniejszym rozporzadzeniu.
a) żeglarz jachtowy na nowy stopień żeglarza jachtowego,
b) sternika jachtowego na nowy stopień sternika jachtowego,
c) jachtowy sternik morski na nowy stopień jachtowego sternika morskiego.
d) Osoby posiadajace patent lub stopień jachtowego sternika morskiego moga uzyskać bez egzaminu, stopień kapitana jachtowego, po wykazaniu się stażem 400 godzin samodzielnego prowadzenia jachtu po uzyskaniu patentu lub stopnia jachtowego sternika morskiego.
e) kapitan jachtowy na nowy stopień kapitana jachtowego,
f) wymiana patentu lub stopnia kapitana motorowodnego na nowy stopień kapitana jachtowego (i odwrotnie) możliwa jest bez egzaminu.
4. Egzaminy rozpoczęte przed wejsciem w życie nowego rozporz¹dzenia powinny być zakończone na dotychczasowych zasadach.
Na podstawie protokołów z zebrań Komisji raport opracował oraz komentarzem opatrzył Krzysztof Bieńkowski (k.j. 924, IŻ 4003)
[1] Niezatapialność jachtu określana jest na drodze obliczeniowej i wpisana do dokumentu rejestracyjnego.
[2] Zalew Wiślany, Zatoka Pucka, Roztoka Odrzańska i inne akweny wyznaczone przez dyrektorów Urzędów Morskich.
[3] Sternikom jachtowym winien jestem w tym miejscu pewną wskazówkę - właściwa, moim zdaniem, droga żeglarskiego rozwoju w ramach tego stopnia wiedzie z akwenów Śródziemnomorskich, poprzez Bałtyk aż do wód okalających północną Szkocję. Jeśli zdecydujecie się zacząć od tych ostatnich powinniście wiedzieć, że sami Szkoci przyznają iż "The north coast of Scotland is not a place for the faint-hearted or the inexperienced." (przyp. Krzysztof Bieńkowski)
