Od Krzywego do granicy

W naszej wędrówce szlakiem Kanału Augustowskiego wpływamy w prowadzący do granicy odcinek tej wspaniałej drogi wodnej. W poprzedniej części dotarliśmy do jeziora i śluzy Paniewo. Czas ruszać dalej...

Po wyjściu ze śluzy Paniewo i przepłynięciu 100 m zaczyna się Jezioro Krzywe o długości 1050 m, szerokości 300 m i głębokości 6 m. Brzeg północny ma częściowo niski podmokły, częściowo wysoki suchy, w całości zalesiony. Brzeg południowy także wysoki, zalesiony, na obu są miejsca biwakowe. W północno-wschodnim krańcu jeziora, na 62,4 m, rozpoczyna się kanał Perkuć. Cały wschodni brzeg jeziora i kanału należy do rezerwatu, o takiej samej nazwie: Perkuć, na którego terenie znajduje się też jezioro Kruglak, połączone z Jeziorem Krzywym ciekiem wodnym płynącym pod niskim, drewnianym mostem. Na Jeziorze Krzywym obowiązuje strefa ciszy, a na jeziorze Kruglak całkowity zakaz pływania. Kanał przegradza śluza Perkuć.

Śluza Perkuć
Położona jest na 63 km szlaku. Ma konstrukcję jednokomorową, betonowo-ceglaną, o wymiarach komory 43,50 x 6,02 m, zamykaną drewnianymi wrotami wspornymi, napełnianą przez zastawki we wrotach. Napęd całkowicie ręczny. Średni spad 2,3 m. Nad śluzą przechodzi most drewniany o prześwicie 3,5 m o znaczeniu lokalnym. Za śluzą kanał Perkuć po 400 m żeglugi, wpływa do jeziora Mikaszewo o długości 2875 m oraz szerokości 625 m i głębokości średniej 5,6 (maks. 15 m). Otoczone jest ono w całości lasami porastającymi wysokie, piaszczyste brzegi. Południowy prawie w całości należy do rezerwatu "Perkuć". Na brzegu północnym i wschodnim usytuowane są pola biwakowe. Na wysokości leśniczówki Jazy jest wejście do krótkiego kanału Przekop, wychodzącego w zachodnim brzegu jeziora Mikaszówek o długości 825 m, szerokości 375 m i głębokości 4,7 m. Brzeg północny jest niski, piaszczysty, zalesiony, a południowy bagnisty. Na 67,7 km jezioro Mikaszówek przechodzi w Kanał Mikaszewski, a po 1 km w rozlewisko zwane Staw Mikaszówka położone bezpośrednio przed śluzą Mikaszówka. Na całym zespole jezior mikaszewskich obowiązuje strefa ciszy.

Śluza Mikaszówka
Usytuowana jest na 69,1 km szlaku. Ma konstrukcję betonowo-ceglaną. Wymiary jedynej komory to 43,31 x 6,05 m. Napełniana przez zastawki w drewnianych wrotach wspornych. Średni spad 2,7 m. Nad śluzą przechodzi most o wysokości 2,5 m w ciągu drogi lokalnej. Wokół śluzy położona jest mała wieś Mikaszówka, której początki sięgają połowy XVII w. Zabytkowy kościół jest atrakcją  turystyczną wioski.
Za śluzą zaczyna się kanał Sosnówek. Nad kanałem - poniżej śluzy - leży gospodarstwo agroturystyczne. W odległości ok. 200 m od południowego brzegu kanału, pośród lasu, natrafiamy na jezioro Ślepe. Podobno w upalne noce można obserwować na nim błędne ogniki. Kanał Sosnówek prowadzi do kolejnej śluzy.

Śluza Sosnówek
Jednokomorowa, o konstrukcji betonowo-ceglanej - leży na 70,3 km szlaku. Komora o wymiarach 44,40 x 6,10 m jest zamykana drewnianymi wrotami wspornymi, a napełniana przez zastawki we wrotach. Średni spad wody wynosi 2,6 m. Nad śluzą przerzucono most drewniany o prześwicie 3,4 m. Przy wyjściu z kanału śluzowego, na wysokości 70,5 km szlaku, Kanał Augustowski włącza się w nurt skanalizowanej rzeki Czarna Hańcza będącej dopływem Niemna. Na 72,5 km i 73 km szlak przecinają linie energetyczne o wysokości zawieszenia przewodów 10 m nad lustrem wody. Na 74 km, bezpośrednio przed śluzą Tartak, kanał rozszerza się w rozlewisko. Na całej długości odcinka, od śluzy Sosnówek do tego miejsca, lewy brzeg jest niski, bagnisty, a prawy - nieco wyższy i częściowo zalesiony.

Śluza Tartak
Natykamy się na nią na 74,40 km szlaku - to ostatnia czynna śluza na odcinku wschodnim Kanału Augustowskiego. Jej komora, betonowo-ceglana, o wymiarach 45,35 x 6,08 m, jest zamykana drewnianymi wrotami wspornymi, napełniana przez zastawki we wrotach. Napęd śluzy całkowicie ręczny. Średni spad wynosi 1,6 m. Nad śluzą - most drewniany na drodze lokalnej Gruszki - Rygol. Jego prześwit 3,2 m.
Za tą śluzą szlak dalej prowadzi w dalszym ciągu skanalizowaną Czarną Hańczą do śluzy Kudrynki. Prawy brzeg jest w większej części wysoki, zalesiony, lewy - niski, często bagnisty. Na 200 m przed śluzą woda rozlewa się, tworząc niewielkie rozczłonkowane jeziorko o linii brzegowej powstałej częściowo ze starorzecza.

Śluza Kudrynki
Leży na 77,40 km Kanału Augustowskiego. Na niej kończy się dostępny dla turystów szlak wodny - wejście jest zablokowane groblą. Nie wypełnia jej woda, bo rzeka płynie obok przez kanał upustowy. Nad śluzą i kanałem przerzucono drewniane mosty na drodze Rudawka - Kielmin. Na 80 km Kanału Augustowskiego rozpoczyna się pas graniczny. Na 81,75 km Kanału Augustowskiego usytuowana jest całkowicie zdewastowana, graniczna śluza Kurzyniec. Można do niej  dotrzeć od śluzy Kudrynki drogą przez Rudawkę. Przypominamy, że zasady przebywania w strefie pasa granicznego są określone odpowiednimi przepisami.
To nie koniec tej wspaniałej drogi wodnej, jaką jest wybudowany jeszcze w XIX wieku Kanał Augustowski. Niestety, jego dalszy odcinek znajduje się już poza granicami naszego kraju. Często tamtędy płyną spływy kajakowe, oczywiście częściowo przenoszone. Prowadzi się rozmowy z Białorusią o udrożnienie kanału.

----------------------------------------------
Nad granicą
Przebywanie w pasie granicznym uregulowane jest Ustawą z dnia 12 października 1990 r. o ochronie granicy państwowej (Dz.U. nr 78 poz. 461 z dnia 19.11.1990 r.) oraz rozporządzeniami właściwych wojewodów. Dla terenów, na których położony jest Kanał Augustowski, na odcinku od Jeziora Studzienicznego do granicy państwa, tj w granicach gminy Płaska obowiązuje Rozporządzenie Wojewody Suwalskiego Nr 63/95 z dnia 26.06.1995 r. w sprawie wprowadzenia zakazu przebywania na niektórych odcinkach pasa drogi granicznej. Zgodnie z nimi:
1. Pas drogi granicznej jest to obszar o szerokości 15 m licząc w głąb kraju od linii granicy państwowej.
2. Na Kanale Augustowskim można pływać do śluzy Kudrynki.
3. Pas drogi granicznej w miejscach, w których wprowadzony jest zakaz przebywania, oznaczono w dobrze widocznych miejscach tablicami o treści "Pas drogi granicznej - wejście zabronione". Naruszenie ww. zakazu może skutkować mandatem karnym.
4. Strefa nadgraniczna obejmuje cały obszar gminy Płaska. Linia określająca zasięg strefy nadgranicznej oznaczona jest tablicami z napisem "Strefa nadgraniczna".
5. Funkcjonariusze Straży Granicznej mają prawo na obszarach drogi granicznej i strefy nadgranicznej legitymować osoby, kontrolować pojazdy i łodzie oraz wykonywać inne czynności służbowe.
6. Na terenie gminy Płaska, przez którą przebiega Kanał Augustowski, znajduje się strażnica Służby granicznej w Płaskiej. W celu uniknięcia ewentualnych nieporozumień wskazane jest poinformowanie SG o przebywaniu na terenie gminy i uzyskanie aktualnych informacji o zachowaniu się w strefie nadgranicznej. 
Marek Halter
--------------------------------------------------

Betonowo-ceglana jednokomorowa śluza Perkuć (na zdjęciu wrota górne - ich napęd jest ręczny!) zamyka nam dostęp do jeziora Mikaszewo


Długie na prawie trzy kilometry jezioro Mikaszewo (na fotografii widok zachodniego skraju) otaczają lasy porastające wysokie piaszczyste brzegi


Przez śluzę Mikaszówka wiedzie szlak licznych latem spływów kajakowych


Płynąc kanałem Sosnówek, mijamy oddalone od szlaku o około 200 m jeziorko Ślepe (bez połączenia ze szlakiem wodnym) i dopływamy do śluzy Mikaszówka