Kołobrzeg - port i twierdza

Rozpoczynamy prezentację wybranych polskich portów otwartego morza. Cykl otwieramy od położonego u ujścia Parsęty 50-tysięcznego Kołobrzegu - najważniejszego naszego portu morskiego na zachodnim wybrzeżu Bałtyku.

Do Kołobrzegu mam specjalną sympatię, bo to miasto ludzi przedsiębiorczych, nie oglądających się na łaskawość władz. To prawdziwa wyspa na tle innych ziem znanych jako Ziemie Odzyskane. Dowodem słuszności tej oceny niech będzie choćby zabudowa centrum miasta, umownie zwana starówką. Pamiętajmy bowiem, że po wojnie miasto było całkowicie zrujnowane i polscy osadnicy dosłownie zaczynali tu od zera. Mimo iż i tu polityka narzucała odpływy i przypływy, Kołobrzeg może być wzorem dla innych miast Pomorza. W plebiscycie na najpopularniejszą miejscowość turystyczną roku 2001 pozostawił w pokonanym polu 72 inne. Współczesny Kołobrzeg to liczne sanatoria, domy wypoczynkowe, hotele, molo, muszla koncertowa, ale i znane regaty żeglarskie o Srebrny Dzwon. Spore znaczenie ma tu skromny, ale wydzielony z Portu Jachtowego basen, w którym można spokojnie zacumować, wykąpać się, naładować akumulatory, dokonać ewentualnych napraw i zjeść kolację w dobrym towarzystwie. Niestety, to nadal rzadkość w polskich portach otwartego morza.

Miasto
Niewątpliwie warte zwiedzenie są tu liczne zabytki: Konkatedra (kolegiata) N.P. Marii, której budowę rozpoczęto w roku 1255, kościół Św. Jana Chrzciciela, gotycka Baszta Prochowa z przełomu XIV i XV wieku (ul. Dubois), XV-wieczna kamieniczka gotycka, fort Ujście z 1772 roku na prawym brzegu Parsęty z wzniesioną na nim w 1945 roku latarnią morską oraz reduta Morast z XVIII wieku (poznacie ją w pierwszej kolejności, gdy tylko udacie się do restauracji Portu Jachtowego). Jest jeszcze jedna reduta - Solna z 1832 roku, siedziba HOM-u.

Port
Obszar portowy rozciąga się po obu brzegach Parsęty. Część zachodnia to obiekty i nabrzeża wojskowe oraz rybackie. Nieporozumienia i uśmiechy budzi nazwa niewielkiego baseniku na zachodnim brzegu Parsęty - na wprost Kapitanatu. Basen Sportowy wypełniają bowiem szczelnie... popielate patrolowce. Brzeg wschodni to nabrzeża floty pasażerskiej, wycieczkowców, a dalej na południe - prawdziwych statków towarowych. Jeszcze dalej na południe, po zachodniej stronie rzeki znajduje się Port Jachtowy zarządzany przez obieżyświata i armatora pięknych żaglowców "Ark" i "Baltic Star" - kapitana jachtowego Wojciecha Dubois. Telefony: (94) 352-87-07 lub (94) 354-43-01
Port Jachtowy składa się z dwóch basenów: Jachtowego i Łodziowego. Jachtowy przeznaczony jest dla poważnych jachtów morskich, w Łodziowym cumują mieczowe jolki, ale i balastowo-mieczowym tangom i pegazom będzie tam wcale wygodnie, tyle że płytko. W Basenie Jachtowym nabrzeże wschodnie (na wprost wejścia) w zasadzie przeznaczone jest dla jachtów rezydentów, ale niewykluczone, że bosman przystaniowy pozwoli wam tam zacumować: dziobem do kei, rufą do pławy.
Przed pawilonem biura portu cumuje "Ark", a przed wejściem do bastionu "Baltic Star". Wy cumujecie albo w SW narożniku basenu, albo przed dziobem "Baltic Stara". W Basenie Łodziowym macie do dyspozycji pochylnię dla trailerów. Woda, prąd na kei. Jakieś życzenie? Niewielkie - ot, kilka oheblowanych desek sosnowych z solidnymi krawatami po obu końcach. Można by je wywieszać poziomo na wstrętnych czarnych oponach samochodowych chroniących przecież nabrzeża, a nie burty. Odbijacze jachtowe byłyby dzięczne...
Sanitariat skromny, ale czysty. Opłata za jacht 9-metrowy w roku 2002 wynosiła 30 zł za dobę + 5 zł od osoby za kąpiel.

Czyżby poprawa?
Wejścia do portu przez laty broniły falochrony narzutowe. Wschodni, zakończony masywną głowicą, wyposażony był w wewnętrzną ramę odbojową, chroniącą statki i łodzie przed najgorszym. Zachodni, o konstrukcji narzutowej, z kamienną wstawką na odcinku głowicowym, wyposażono także w pale odbojowe, a przed zieloną głowicą nawet w 7 dalb "ostatniego ratunku".
Od lat wiadomo było, że Kołobrzeg ma fatalne wejście. Przede wszystkim było ono wąskie (od ok. 45 m przy głowicach, do 25 metrów u nasady falochronów). Piszę "było", bo gdy będziecie czytać te słowa, sytuacja powinna wreszcie ulec zmianie. Prace trwają. Na czym polega przebudowa? Przede wszystkim na poszerzeniu wejścia oraz na wydłużeniu falochronów. Założono, że Kołobrzeg ma mieć możliwość przyjmowania statków o długości do 100 m, szerokości 24 m i zanurzeniu 5,0 m. Gwarantowana głębokość na wejściu nie może być mniejsza niż 6 m. Aby to osiągnąć, falochron wschodni wydłużany jest o 224 metry - po przebudowie będzie miał 515 metrów. Dotychczasowy falochron zachodni o długości 211 metrów zostanie rozebrany. Nowy falochron ma mieć długość 452 metry. Budowa będzie przebiegała etapami, bo to przecież pieniądze z budżetu...
Dylemat - co ważniejsze: łatwe wejście czy spokojny port - został rozstrzygnięty niemal salomonowo. Będzie proste, szerokie wejście, ale obustronnie obstawione "szykanami", które częściowo osłonięto ramami odbojowymi. Ma to podobno na celu uspokoić wodę w porcie. Procedury portowe przy rejsie "krajowym" polegają na radiotelefonicznym zgłoszeniu tego wydarzenia dyżurnemu bosmanowi (piętrowy pawilonik u nasady falochronu wschodniego) na kanale 12 UKF. Na tym samym kanale prowadzi nasłuch Straż Graniczna, którą może zaciekawić nasz jacht: skąd płyniemy, dokąd, ilu ludzi załogi mamy na pokładzie, numer na żaglu itp. W rejsie zagranicznym trzeba koniecznie stanąć do odprawy. Aha, pamiętajcie, że kapitanat nie lubi tu widoku postawionych żagli, nawet gdyby było zupełnie pusto w okolicy, spokojnie i "bezhalsowo".

Nawigacja
W łatwiejszym odszukaniu kołobrzeskiego portu w monotonnej, płaskiej linii brzegowej pomogą wam: charakterystyczna wieża latarni morskiej, wysoki elewator oraz biały blok sanatorium "Bałtyk". Mola z daleka nie widać. Nocą zaś wskazówek udzielą wam latarnie morskie: Niechorza (na W), Gąsek (na E) oraz samego Kołobrzegu. Latarnia w Gąskach położona jest w odległości 11,5 Mm, a latarnia w Niechorzu w odległości 18 Mm.

Charakterystyki świateł
Gąski - Oc.(3)15s - w tym przypadku znaczy to w okresie są 3 przerwy krótkie po 1,2 s, 2 światła po 3,5 s i długa przerwa - 6,4 s. Zasięg - do 23,5 Mm.
Niechorze - Fl.10s - to znaczy światło 0,5 s, przerwa - 9,5 s. Zasięg - do 20 Mm.
Kołobrzeg - Fl.3s (światło 1 s, przerwa - 2 s). Zasięg - do 16 Mm.
Na wschód od Kołobrzegu widoczne są niewielkie wydmy piaszczyste, za którymi majaczy nieregularne pasmo lasu. Dopiero w pewnej odległości od linii plaż ląd podnosi się. Poza latarnią Gąski i strzelistą wieżą kościoła w Sarbinowie nie ma na tym odcinku wyraźnie charakterystycznych znaków orientacyjnych. Na zachód od Kołobrzegu brzeg nadal jest niski, ale wydmy mają bardziej urwiste kształty. Dopiero w okolicy Niechorza brzeg wyraźnie się podnosi.
Informacje te mają na celu sprawne zlokalizowanie pławy KOŁ - stanowiącej klucz do precyzyjnego podejścia do portu. To wszystko piszę, tak na wypadek, gdyby trafił się jeszcze jacht bez odbiornika nawigacyjnego GPS. Pława KOŁ jest typową boją kolumnową z kulą, malowaną w biało-czerwone pionowe pasy. Świeci Fl.10s (światło 3 s, przerwa 7 s) na odległość do 5,5 Mm. Powinna stać na pozycji 54013,5 N i 15030,7 E, czyli ok. 2,2 Mm przed głowicami falochronów. Kierunek podejścia do portu to około 1480. Od pławy sterujemy na budynek elewatora. Głowica falochronu wschodniego jest widoczna w pobliżu jasnego (w nocy podświetlonego) Pomnika Zaślubin. W lewo od pomnika widać wyraźnie biały budynek sanatorium "Bałtyk" z półokrągłą rotundą i molem spacerowym długości 200 m. W nocy zarówno sanatorium, jak i molo są iluminowane. Nad portem przyciąga wzrok światłem i imponującą bryłą ceglaną wieża latarni morskiej Kołobrzeg.
Bezpośrednio przed wejściem powinniście skręcić nieco w lewo skos, na kurs około 1250. To taki szkolny opis podejścia dla jednostek o kilkumetrowym zanurzeniu. Jachty o zanurzeniu do 2 m mogą sobie pozwolić na skróty, o ile kierunek wiatru, a zwłaszcza falowania, nie narzuci im innej taktyki. Przypominam - wszystko to piszę, kiedy jeszcze nie ma nowych falochronów. Dlatego na pewno warto kupić aktualną mapę, gdy tylko dowiecie się, że przebudowa wejścia do Kołobrzegu została ukończona.
Do tej pory w okolicach zachodniej głowicy falochronowej pojawiały się niebezpieczne spłycenia. Przedłużenie falochronów, przynajmniej na jakiś czas, powinno zażegnać te kłopoty. Nie należy jednak liczyć na wyraźne spowolnienie prądów poprzecznych, tyle że przestaną one być tak zaskakujące.
Czy w nowym wejściu będzie spokojniej, czy wypiętrzanie się fali na skutek zderzenia prądu rzeki z falowaniem od morza będzie łagodniejsze? Przewiduję, że tak, ale i tak wszystko okaże się w praniu.
Podchodząc do portu, warto krótko zaanonsować na kanale 12 UKF: Kołobrzeg - Traffic Control - jacht "X" na wejściu, odległość - dwa kable. Bosman powinien wam na to odpowiedzieć: Jacht "X" - możecie wchodzić... Przypominam przy tej okazji elementarną zasadę:
Choć to wychodzący z portu ma pierwszeństwo, niech jachty nigdy, absolutnie nigdy, na to nie liczą!
Mijając witrynę dyspozytorki bosmańskiej, nie zapomnijcie pomachać w jej kierunku na powitanie, a mijając popielate okręty zacumowane przy zachodnim brzegu zasalutujcie im banderą.
Czy zauważą i odsalutują? To już sprawa szczęścia lub obecności zgrabnej blondynki na pokładzie waszego jachtu... 

Latarnia morska Kołobrzeg została wzniesiona w 1945 roku na prawym brzegu Parsęty

Basen Jachtowy w zasadzie przeznaczony jest dla jachtów rezydentów

Bosmanat portu w Kołobrzegu


Sanatorium "Bałtyk" oraz molo spacerowe to dobre punkty orientacyjne - zwłaszcza nocą

Pomnik Odnowienia Zaślubin Polski z Morzem nie jest dziełem sztuki, ale jako punkt orientacyjny sprawdza się znakomicie

W Basenie Łodziowym znajdziecie pochylnię umożliwiającą wodowanie łódki z przyczepy

Informacje praktyczne
pogotowie ratunkowe - tel. 999, ul. Łopuskiego 8
straż pożarna - tel. 998, ul. Żurawia 12 b
komenda policji - tel. 997, ul. Kilińskiego 29
straż miejska - tel. 986, pl. Ratuszowy 2/1
urząd miasta - tel. 355.15.00, ul. Ratuszowa 13
szpital - tel. 352.82.61, ul. Łopuskiego 3
kapitanat portu - tel. 352.27.99, ul. Morska 2
baseny kąpielowe otwarte: Sikorskiego 8  
oraz Fredry 4
kryte pływalnie: ul. Bałtycka 17/18  
oraz ul. Koszalińska 70
restauracji jest mnóstwo, ale namawiam
do tej w Porcie Jachtowym
poczta główna - ul. Armii Krajowej 1