Patent żeglarski krok po kroku. Jak zdobyć patent żeglarza jachtowego?

Chcesz zostać żeglarzem jachtowym i zacząć samodzielnie żeglować? Początek sezonu to dla wielu początkujących wodniaków moment pierwszego zetknięcia się z pływaniem łódką. Po złapaniu bakcyla często pojawia się myśl – "zrobię sobie patent żeglarski". Tylko jaki? Jak wybrać kurs i przygotować się do egzaminu na patent żeglarski? Podpowiadamy krok po kroku, jak zostać żeglarzem jachtowym!

Dla nowych adeptów żeglarstwa sprawa początkowo wydaje się szalenie skomplikowana. Pokutuje powszechnie krążąca opinia, że zdobycie uprawnień na pływanie jachtem żaglowym lub motorówką jest bardzo trudne, a uzyskanie patentu żeglarskiego możliwe tylko dla doświadczonych, "starych wilków morskich", którzy pół dotychczasowego życia spędzili pod żaglami.

Nic bardziej mylnego. Każdy żeglarz od czegoś zaczynał. Najczęściej od wspomnianego rejsu ze znajomymi lub nawet nieplanowanego wejścia na łódkę podczas urlopu w Krainie Wielkich Jezior Mazurskich. A w drugiej kolejności właśnie od zdobycia uprawnień. Uzyskanie patentu żeglarskiego lub motorowodnego wcale bowiem nie wymaga wiedzy i umiejętności dostępnych tylko dla wybranych. Żeglarzem jachtowych można zostać w każdym wieku, nawet nie mając wielkiego doświadczenia. Wystarczą chęci i – na początek – podstawowe informacje, które znajdziecie w tym tekście.

Patent żeglarski krok po kroku: po co mi patent żeglarza jachtowego?

Zgodnie z obowiązującym w Polsce prawem (ustawa z 21 grudnia 2000 r. o żegludze śródlądowej, Dz. U. z 2013 r. poz. 1458 oraz rozporządzenie Ministra Sportu z 09.04.2013, Dz.U.poz.460) patent żeglarski (czyli dokument uprawniający do kierowania jachtem określonej wielkości i rodzaju po określonych wodach) konieczny jest do pływania jachtem żaglowym o długości kadłuba powyżej 7,5 metra lub jachtem motorowym o mocy silnika powyżej 10 kW (13,60 KM). Wyjątek stanowią jachty motorowe o długości kadłuba do 13 m, o mocy silnika do 75 kW z konstrukcyjnym ograniczeniem prędkości maksymalnej do 15 km/h.

Patent żeglarski musi zatem posiadać każdy, kto chce samodzielnie pływać większymi jednostkami. W praktyce, jeśli spodobało Ci się spędzanie urlopu pod żaglami, zdobycie uprawnień jest konieczne.

Z obowiązku posiadania patentu zwolnione są oczywiście osoby, przebywające na pokładzie jako pasażerowie.

Patent żeglarski krok po kroku: czy każdy może zostać żeglarzem jachtowym?

Oczywiście! Każdy, bez względu na wiek i doświadczenie. W Internecie bez problemu można znaleźć bogatą ofertę szkoleń żeglarskich, które kończą się egzaminem i wydaniem patentu. Wybrać można intensywny kurs tygodniowy lub wersję 14-dniową. Ciekawą formą jest też rejs szkoleniowy. Zaledwie jeden weekend zajmuje z kolei zdobycie uprawnień sternika motorowodnego.

Na każdym z takich kursów żeglarskich prowadzone są zajęcia praktyczne oraz wykłady. Najczęściej organizatorzy udostępniają uczestnikom materiały do nauki przed rozpoczęciem szkolenia, tak żeby każdy kursant mógł odpowiednio wcześniej rozpocząć przygotowania do egzaminu teoretycznego.

W kursach mogą wziąć udział osoby, które nigdy wcześniej nie żeglowały. Najczęściej organizatorzy nie wymagają nawet umiejętności pływania, choć oczywiście takim śmiałkom polecamy rozpoczęcie jej nauki co najmniej równolegle z podjęciem starań o patent żeglarski.

Co ważne, rozporządzenie Ministra Sportu z 2013 roku zniosło obowiązek odbycia szkolenia przed egzaminem na patent! Jeżeli więc żeglowania nauczył Cię dziadek, wujek czy kolega, możesz zapisać się bezpośrednio na egzamin. Udział w kursie żeglarskim polecamy jednak wszystkim bez wyjątku. Pamiętaj, że zdobycie rzetelnej wiedzy i doświadczenia, doskonalenie umiejętności pod okiem instruktorów są zawsze ważniejsze niż samo posiadanie dokumentu uprawniającego do kierowania jachtem.

Patent żeglarski krok po kroku: uprawnienia - ale na jaki stopień?

Nawet po najlepszym kursie nikt nie zostaje od razu kapitanem. Zdobycie kolejnych stopni uzależnione jest od spełnienia konkretnych wymagań. Pierwszym patentem – jedynym, który można zdobyć bez doświadczenia, jest patent żeglarza jachtowego. Uprawnia on do prowadzenia wszystkich jachtów żaglowych po wodach śródlądowych oraz jachtów żaglowych o długości kadłuba do 12 metrów po morskich wodach wewnętrznych oraz pozostałych wodach morskich w strefie do 2 Mm od brzegu, w porze dziennej. Żeby zostać żeglarzem jachtowym wystarczy mieć ukończone 14 lat oraz zdać egzamin teoretyczny i praktyczny.

Drugim stopniem żeglarskim w Polsce jest jachtowy sternik morski. Uprawnienia rozszerza o prowadzenie jachtów żaglowych o długości kadłuba do 18 metrów po wodach morskich. Jest też jednoznaczny z uzyskaniem patentu motorowodnego sternika morskiego, czyli dokumentu dającego możliwość prowadzenia jachtów motorowych po wodach śródlądowych oraz prowadzenia jachtów motorowych o długości kadłuba do 18 metrów po wodach morskich. W tym przypadku wymagania są jednak większe. Poza zdaniem egzaminu trzeba być pełnoletnim i mieć zaświadczenie o odbyciu co najmniej dwóch rejsów po wodach morskich w łącznym czasie co najmniej 200 godzin żeglugi.

Trzecim, najwyższym stopniem żeglarskim w Polsce jest kapitan jachtowy (uzyskanie tego patentu żeglarskiego równoznaczne jest z uprawnieniami kapitana motorowodnego). W pewnym uproszczeniu kapitan, jak to kapitan – może pływać gdzie chce i czym chce. Uzyskanie patentu kapitańskiego nie jest już jednak tak prostą sprawą. Po uzyskaniu patentu jachtowego sternika morskiego trzeba odbyć co najmniej sześć rejsów po wodach morskich w łącznym czasie co najmniej 1200 godzin żeglugi.

Szczegółowo o wymaganiach, egzaminach i uprawnieniach poszczególnych stopni żeglarskich napiszemy w kolejnych tekstach. Warto jednak podkreślić, że dla wszystkich początkujących żeglarzy uzyskanie patentu żeglarza jachtowego jest wystarczające, żeby zdobyć doświadczenie, wiedzę i przy tym świetnie się bawić. Nawet jeśli jesteś już pewny, że złapałeś bakcyla absolutnie nie ma potrzeby, żebyś zaraz po ukończeniu pierwszego kursu zapisywał się na kolejny . Z całą pewnością potrzebę poszerzenia uprawnień poczujesz dopiero po kilku sezonach pływania.

Wspomnieć należy o jeszcze jednym patencie. Najszybciej (nawet w ciągu jednego weekendu) można zostać sternikiem motorowodnym. Dokument uprawnia do prowadzenia jachtów motorowych. Kurs jest dość prosty, a zaliczenie egzaminu nie powinno nikomu sprawić większych problemów. Jak już jednak wspomnieliśmy, każdy jachtowy sternik morski zostaje automatycznie morski sternikiem motorowodnym. Jeżeli zatem masz takie uprawnienia lub zamierzasz je uzyskać, nie potrzebujesz patentu sternika motorowodnego.

Patent żeglarski krok po kroku: chcę zostać żeglarzem jachtowym - kiedy kurs, kiedy egzamin?

W całej Polsce kursy prowadzone są od wczesnej wiosny do późnej jesieni. Jeżeli możesz zarezerwować sobie czas tylko w okresie wakacyjnym, możesz oczekiwać dobrej pogody, ale musisz liczyć się z większym wydatkiem. Tańsze są kursy w kwietniu czy październiku. Pomimo chłodniejszych nocy śmiało możemy polecić żeglowanie w tych terminach. Też będzie przyjemnie, a przy okazji w kieszeni zostanie nam co nieco.

Egzamin i wydanie patentu zapewniają organizatorzy kursu. Często za dopłatą można uzyskać certyfikat ISSA, który przyda się podczas żeglowania na zagranicznych wodach.

Osoby, które chcą uzyskać patent żeglarski bez wcześniejszego kursu muszą same zapisać się na egzamin w Polskim Związku Żeglarskim lub Polskim Związku Motorowodnych. Można dokonać tego osobiście lub za pośrednictwem stron internetowych. Bazę pytań egzaminacyjnych, adresy Okręgowych Związków, wzory dokumentów znajdziesz na http://pya.org.pl/polski-zwiazek-zeglarski/page/patenty/ oraz http://www.motorowodniacy.org/patenty.html.

Pamiętaj, że zapisując się na egzamin samodzielnie będziesz musiał wnieść opłatę egzaminacyjną (w przypadku uczestników szkoleń opłata jest zazwyczaj ujęta w koszcie kursu).

Egzamin obejmuje część teoretyczną i praktyczną.  Ich szczegółowy przebieg, zakres testu i manewrów egzaminacyjnych w kolejnym tekście na naszej stronie!