Historia Volvo Ocean Race; Cz.1. Polski Whitbread 1973/74
Dnia 8 września 1973 roku 17 jachtów o rozmiarach od 32 do 80 stóp z siedmiu krajów - w tym dwa z Polski - wyruszyło z Portsmouth. Honorowym starterem był słynny samotny żeglarz Sir Alec Rose. Cztery etapy wiodły przez Kapsztad, Sydney, Rio de Janeiro. Meta znajdowała się ponownie w Portsmouth.
Najszybciej, w ciągu 144 dni, trasę tę pokonała załoga angielskich komandosów dowodzona przez Chaya Blytha na jachcie GREAT BRITAIN II. Po przeliczeniu jednak regaty wygrała SAYULA II dowodzona przez Ramona Carlina z Meksyku. Jacht należący do meksykańskiego milionera pokonał trasę wyścigu w ciągu 152 dni (po przeliczeniu 133 dni). Od początku regaty rozgrywane były bowiem systemem wyrównywania czasów. Na podstawie wartości regatowej każdego jachtu i jego rzeczywistych czasów żeglugi obliczano rezultat skorygowany. Dopiero w latach 1989-90 zrezygnowano z niezbyt czytelnego sytemu przeliczeniowego i jachty zaczęto klasyfikować w grupach. Obecnie stosuje się już nowoczesny system punktacji optymalizujący szanse wszystkich załóg według przepisów klasowych Volvo Open 70.
Ocean okazał się niezwykle wymagający dla uczestników pierwszych regat Whitbread. Nie obyło się bez wielu awarii, wywrotek, kontuzji i niestety, także tragedii. 19 listopada 1973 roku w rejonie słynnych „ryczących czterdziestek” z włoskiego jachtu klasy Swan 55 wypadł za burtę Brytyjczyk Paul Waterhouse. Czterogodzinne poszukiwania nie przyniosły rezultatu. Klika dni później rozegrał się podobny dramat. Podczas silnego sztormu z francuskiego 33 EKSPORT wypadł Dominique Guillet. Ciała tego żeglarza także nie odnaleziono. W styczniu 1974 roku na Morzu Tasmańskim zaginął Bernie Hosking z GREAT BRITAIN II.
W morderczych regatach 1973-74 startowały dwie polskie jednostki. Pierwszym jachtem OTAGO dowodził Zdzisław Pieńkawa. U jego boku stanęli; Witold Ciecholewski, Zygmunt Choreń (później wspaniały konstruktor wielkich żaglowców), Bohdan Berggrun, Kazimierz Kurzydło, Stanisław Jakubczyk, Iwona Pieńkawa, Edwin Trzos, Adan Michel.
Kapitanem drugiej łodzi, COPERNICUS, był Zygfryd „Zyga” Perlicki. W załodze znaleźli się jeszcze Bronisław Tarnacki, Ryszard Mackiewicz, Bogdan Bogdziński i Zbigniew Puchalski.
Dla wszystkich był to niezwykle ciężki i wyczerpujący wyścig. Polscy pionierzy spisali się bardzo dobrze, choć walczyli na jachtach, które w zestawieniu z najnowszymi wówczas maszynami regatowymi technologicznie wypadały blado. Ambicja, żeglarskie rzemiosło, doświadczenie, zapał, pracowitość i odwaga - to były atuty polskich regatowców w tym rejsie.
Nasi żeglarze doświadczyli podczas tej wokółziemskiej próby bardzo wiele… Dnia 4 grudnia 1973 roku na Oceanie Indyjskim w solidnym sztormie wywrócił się OTAGO. „... nagle słyszę ogromny huk na pokładzie(...) czuje gwałtowny przechył jachtu (...) Po chwili leżę na suficie (...) słyszę szum wody wdzierającej się do jachtu(...),<<Kapitanie, sternik żyje, bezanmaszt złamany, płyniemy dalej>>. (...) A więc tak wygląda wywrotka..” – wspominał w swojej książce Zdzisław Pieńkawa. Mniej dramatycznych epizodów było całe mnóstwo. Warto czasem wrócić do historii tego wyścigu. Jest pasjonująca!
Po wielu miesiącach trudnej żeglugi Polacy jednak szczęśliwie ukończyli The Whitbread Round The World Race 1973/74. COPERNICUS na 11. miejscu ( po przeliczeniu hendicapowym: 166 dni, 19 godz.), a OTAGO na 13., przedostatnim (178 dni, 09 godz.). Żeglarski świat docenił jednak osiągnięcie polskich żeglarzy - amatorów. 4 czerwca w Mansion House w Londynie z rąk księcia Filipa kapitan COPERNICUSA otrzymał nagrodę za „Najlepszą pracę żeglarską”. Nie zapomniano także o płynącej w załodze OTAGO, córce kapitana, Iwonie Pieńkawie – najmłodszej wówczas uczestniczce tych regat.
W sieci znajduje się nie lada rarytas. Półgodzinny film dokumentalny opowiadający o pierwszych regatach Whitbread Round The World Race 1973/74, w którym startowały polskie jachty „Copernicus” i „Otago”.
Trzeba to koniecznie obejrzeć!
Paweł Paterek
