"Manewry w porcie krok po kroku": człowiek za burtą

Najważniejsze w takiej sytuacji jest niezwłoczne zawrócenie po człowieka za burtą. Nie ma na tutaj jednego standardowego manewru do wykonania, lecz raczej rożne jego warianty. W tym rozdziale wyjaśnione zostaną ich zalety i wady.

Naprawdę niewiele osób ginie wskutek wypadnięcia za burtę podczas żeglowania. W Niemczech ofiary tego rodzaju wypadków w ciągu całego roku można policzyć na palcach jednej ręki. Przyczyną takiego stanu rzeczy jest to, że po prostu ludzie rzadko wypadają za burtę, co sprawia, że żeglarstwo, statystycznie rzecz biorąc, należy do najbezpieczniejszych hobby. W naprawdę trudnych warunkach z portu wychodzi tylko niewielu śmiałków. Są to przeważnie profesjonaliści, umiejący poruszać się po pokładzie i odpowiednio zabezpieczać. Poza tym prognozy pogody i ostrzeżenia sztormowe stały się tak niezawodne, że pogoda coraz rzadziej sprawia naprawdę duże niespodzianki.

O wiele większe prawdopodobieństwo wypadnięcia za burtę istnieje natomiast, kiedy świeci słońce, a morze jest spokojne. Nonszalancja, nieuwaga, a nierzadko również alkohol bywają wówczas przyczyną nieplanowanej kąpieli. Aby nie skończyła się ona tragicznie, pozostali na pokładzie członkowie załogi powinni wiedzieć, co mają robić. Największe niebezpieczeństwo dla osoby znajdującej się w wodzie stanowi to, że jacht zbytnio się od niej oddali i załoga nie będzie w stanie jej odnaleźć. Nawet w dobrych warunkach wystarczy kilkadziesiąt metrów, aby, na przykład późnym popołudniem, człowiek przestał być widoczny pod słońce. Każdy skiper powinien być jednak świadomy, że nie istnieje ogólny, opatentowany przepis na prawidłowy manewr. Często uczy się jeszcze manewrów „człowiek za burtą” pod żaglami, które również są ważne. Nowoczesne jachty dysponują jednak przeważnie niezawodnym i wydajnym silnikiem, a dzięki krótkiemu kilowi są też bardzo zwrotne. Jednocześnie stawianie i zrzucanie żagli jest dziś szybsze i łatwiejsze, a przede wszystkim możliwe z kokpitu.

Przy takich założeniach najdogodniejsza jest chyba następująca metoda postępowania: błyskawiczne zatrzymanie, niezależnie od tego, czy jacht idzie bajdewindem, czy fordewindem, i uruchomienie silnika. Późniejsza decyzja dotycząca tego, czy najpierw zrzucić żagle, czy też natychmiast z postawionymi żaglami podejść na silniku do osoby znajdującej się w wodzie zależy od typu jachtu i konkretnej sytuacji. To samo dotyczy decyzji, czy żagle pozostają przy tym wybrane, czy wyluzowane. Zasadny może być również całkiem inny manewr, na przykład jeśli jacht nie ma silnika lub jest wyposażony jedynie w słaby silnik zaburtowy. Właśnie ze względu na to, że istnieje tak wiele typów jachtów żaglowych, a ich wyposażenie jest tak różnorodne, raz w sezonie na własnym, lub raz podczas urlopu na czarterowanym jachcie powinno się poćwiczyć takie manewry, żeby wiedzieć, który z nich jest odpowiedni. Ostatecznie nikt nie chce psuć statystyk…

***

Kolejność kroków

1. Oznakowanie miejsca wypadku

Osobie znajdującej się w wodzie należy rzucić koło ratunkowe, podkowę ratunkową, tykę ratunkową, kamizelkę ratunkową itp. Wcisnąć przycisk MOB. W miarę możliwości wyznaczyć członka załogi, którego jedynym zadaniem będzie obserwowanie człowieka za burtą i ciągłe wskazywanie go wyciągniętą ręką. Można wzywać pomoc przez radio VHF i telefon komórkowy pod warunkiem, że wyznaczy się do tego zadania jednego z członków załogi. W załodze dwuosobowej ważniejsze jest utrzymanie kontaktu wzrokowego z człowiekiem za burtą.

2. Rozpoczęcie manewru „człowiek za burtą”

Natychmiastowa zmiana kursu, w zależności od zamierzonego manewru. Głośno zapowiedzieć planowany manewr i zachować spokój. Włączyć silnik i używać go pomocniczo, uważając przy tym na ewentualne liny w wodzie.

3. Podjęcie człowieka z wody

Po skutecznym zbliżeniu się za pomocą liny stworzyć połączenie z człowiekiem za burtą. Zdecydować, z której burty i jaką metodą będzie się tę osobę podejmować. Często warto przedtem zrzucić żagle, lecz jacht pod żaglami może również być na tyle stabilny i możliwy do kontrolowania, aby dało się skutecznie podjąć człowieka. Najpóźniej w tym momencie należy wezwać pomoc, jeśli podjęcie się nie uda.

***

Fragment artykułu pochodzi z najnowszego i jednego z najlepszych na świecie podręcznika do nauki manewrowania jachtem żaglowym "Manewry w porcie krok po kroku" Wydawnictwa Nautica.