12/2013: Waldemar Heflich - felieton "Żeglowanie po królewsku"

Program „Szlak Wodny im. Króla Stefana Batorego” jest sumą programów turystyczno-rekreacyjnych miast i gmin położonych wzdłuż szlaku. Ma na celu większą promocję i wykorzystanie Wisły i jej dorzecza.

Sezon żeglarski obfituje w mnóstwo wspaniałych imprez i regat żeglarskich w całej Polsce. Oczywiście naszą uwagę skupiają wydarzenia największe, takie jak choćby tegoroczny finał The Tall Ships’ Races w Szczecinie. Regaty rozgrywane na akwenach od Bałtyku po Bieszczady także mają swoją rangę. Te największe, jak Gdynia Sailing Days, pełne zawodów rangi mistrzostw świata i Europy, są we wszystkich mediach. Jest jednak wiele mniejszych, lokalnych imprez godnych odnotowania i wartych przypomnienia. W tym roku w lipcu rozegrano IV Międzynarodowe Regaty o Puchar Trzech Marszałków w ramach Żeglarskiego Pucharu Bałtyku Południowego oraz Szlaku Wodnego im. Króla Stefana Batorego. Żeglarski Puchar Bałtyku Południowego obejmuje sezon żeglarski czterech regionów: zachodniopomorskiego, pomorskiego, warmińsko-mazurskiego i obwodu kaliningradzkiego. W tym roku podczas I Sejmiku Żeglugi Śródlądowej w Elblągu marszałkowie województw uczestniczących w przedsięwzięciu objęli patronat nad tym wydarzeniem. O Puchar Szlaku Wodnego im. Króla Stefana Batorego na Zalewie Wiślanym rywalizowano na trasie Krynica Morska – Frombork. W wyścigu brały udział jachty kabinowe: mieczowe, balastowo-mieczowe i balastowe. Nagrody dla uczestników ufundował marszałek województwa warmińsko-mazurskiego Jacek Protas. Były to pierwsze regaty pod szyldem „Szlaku Batorego”. W przyszłości podobne zawody mają być organizowane w Płocku na Zalewie Włocławskim, w Serocku na Zalewie Zegrzyńskim i w Augustowie na jeziorze Necko. Żeglarskie imprezy sportowe będą doskonałą promocją tego niezwykłego przedsięwzięcia, o którym, niestety, wielu żeglarzy nigdy nie słyszało…

Pomysł odtworzenia tego wyjątkowego szlaku wodnego zrodził się w 2007 r. w warszawskiej dzielnicy Targówek, gdzie w lipcu tego roku utworzono Radę Programową Projektu. Na zlecenie urzędów marszałkowskich województw: mazowieckiego i podlaskiego powstała Strategia Rozwoju Produktu Turystycznego „Szlak Wodny im. Króla Stefana Batorego: Wisła – Kanał Żerański – Zalew Zegrzyński – Narew – Biebrza – Kanał Augustowski (Niemen)”. W miastach i miejscowościach objętych projektem opracowano rozwój infrastruktury wodnej i komunikacyjnej, bazy noclegowej i gastronomicznej, nowych tras turystycznych odchodzących od szlaku wodnego. W czerwcu 2011 r. Rada Programowa Projektu podjęła uchwałę w sprawie rozszerzenia Szlaku Wodnego im. Króla Stefana Batorego z Warszawy po Wiśle przez Zalew Włocławski, Nogat, Kanał Jagielloński, rzekę Elbląg na Zalew Wiślany. Tym samym królewski szlak wodny stał się najdłuższym szlakiem turystyczno-rekreacyjnym w Polsce, gdyż obejmuje swoim zasięgiem Warszawę, rejony województw – mazowieckiego, podlaskiego, kujawsko-pomorskiego, warmińsko-mazurskiego oraz pomorskiego, rejon Morza Bałtyckiego z opcją rozszerzenia szlaku na Białoruś oraz Litwę, przez Niemen do Kłajpedy. Program „Szlak Wodny im. Króla Stefana Batorego” jest sumą programów turystyczno-rekreacyjnych miast i gmin położonych wzdłuż szlaku. Ma na celu większą promocję i wykorzystanie Wisły i jej dorzecza. Projekt ma doprowadzić do: rozwoju różnych form turystyki na obszarach atrakcyjnych z punktu widzenia przyrodniczego i kulturowego, zwiększenia atrakcyjności inwestycyjnej obszaru objętego projektem, rozwoju dróg wodnych oraz infrastruktury do obsługi transportu wodnego, rozwoju gospodarczego terenów objętych projektem oraz turystyki i sportów wodnych, a także żeglugi śródlądowej. Rada Programowa Projektu podjęła uchwalę w sprawie opracowania „Programu dla Wisły i jej dorzecza do roku 2032”. Plany niezwykle ambitne i o kapitalnym znaczeniu dla przyszłości rozwoju sportów wodnych w Polsce…

Stefan Batory, z Bożej łaski król Polski, wielki książę litewski, ruski, pruski, mazowiecki, żmudzki, kijowski, wołyński, podlaski, inflancki, a także książę siedmiogrodzki, zasiadający na tronie Rzeczypospolitej w latach 1576 – 1586 doceniał olbrzymią rolę głównych polskich rzek w rozwoju transportu towarów, handlu oraz dla celów militarnych. Gdy w 1576 r. Gdańsk odmówił mu posłuszeństwa, uznał, że należy znaleźć rozwiązanie umożliwiające transport towarów do Morza Bałtyckiego z pominięciem tego miasta. Postanowił uczynić z Elbląga główny port handlowy i wojenny, który przez rzeki: Wisłę, Nogat, Elbląg mógł odbierać towary przeznaczone do przetransportowania Morzem Bałtyckim. Wyznaczył również kolejne szlaki wodne do transportu towarów z Wisły przez Narew, Biebrzę do Niemna i dalej na Morze Bałtyckie oraz z Wisły przez Noteć i Wartę. Kiedy w XVI w. król chciał stworzyć szlak towarowy, omijający zbuntowany Gdańsk, nie mógł się spodziewać, że jego pomysł doczeka się rozwinięcia w XXI w.

Gdy uda się kiedyś dokonać istotnych zmian modernizacyjnych na Szlaku Batorego, będzie możliwa jego integracja z Pętlą Żuławską (Wisła-Nogat-Szkarpawa) i Wielką Pętlą Wielkopolską (Warta-Noteć-Gopło-Warta). A kiedy to nastąpi, będziemy mogli mówić, że w Polsce nastał czas żeglowania po królewsku…