The Sea is our Bridge – Morze jest naszym mostem
W niedzielę 18 stycznia zmarła Janka Bielak – nieoficjalny ambasador morskiej i żeglarskiej Polski w Wielkiej Brytanii. Zmarła w domu opieki przeżywszy ponad osiemdziesiąt lat. Była przez ostatnich 35 lat jednym z najbardziej wpływowych wolontariuszy działających w ramach Sail Training Association i jego różnych organizacyjnych wcieleń (STI, ISTA...) na arenie międzynarodowej. Kto zna „Regaty Cutty Sark”, „Operację Żagiel”, „Tall Ship Races “ – ten musiał się zetknąć z nią lub jej nazwiskiem wśród działaczy i organizatorów.
Urodzona na przyłączonym do ZSRR Wołyniu, setki kilometrow odmorza, przeżyła sześć trudnych lat w obozie pracy przymusowej. Powojnie wyjechała z Polski ze względów politycznych i od 1951 roku zamieszkała w Londynie. Założyła rodzinę (pozostawiła córkę Lidię isyna Aleksa) i przez wiele lat nic nie łączyło jej z morzem – poza tym,że znany żeglarz, Komandor Julian Czerwiński z polskiej Marynarki Wojennej jeszcze od lat przedwojennych, m.in. dowódca pierwszej ISKRY,był jej rodzonym bratem.
Solidarność ludzi morza powodowała, że marynarze z obu stronrozmawiali ze sobą dużo skuteczniej niż politycy. W efekcie pomimonapięć i nieufności zimnej wojny doszło do udziału szkolnych żaglowcówspoza żelaznej kurtyny we wspólnych spotkaniach. W roku 1972 zwycięskodebiutował DAR POMORZA, a dwa lata później, na Operacji Żagiel 1974 wGdyni, również KRUZENSHTERN i TOVARISZCZ.
Przewodniczący Sail Training Association brytyjski komandor GrevilleHoward w 1973 roku po wizycie roboczej w Gdyni (i poznaniu tamkomandora Czerwińskiego) skontaktował się z Janką Bielak, aby znającjęzyk angielski, polski i rosyjski pomogła w organizacji. Janka znała zpierwszej ręki nie tylko języki, ale również sposoby myślenia idziałania obu stron. Tak zaczęła się jej wieloletnia, owocna i pełnazdarzeń kariera w rozwijaniu przyjaźni i współpracy między narodami -idei przyświecającej apolitycznym organizatorom Tall Ship Races.Oczywiście początkowo była traktowana jako tajny agent strony przeciwnej, do Gdyni w 1974 roku nie mogła przyjechać, ale jej cichadyplomacja i umiejętność przełamywania lodów dawała znane na zewnątrzefekty. Doprowadziła do udziału Rosjan w regatach do StanówZjednoczonych w 1976 roku. Potem rosyjskie i polskie żaglowce były jużstałymi uczestnikami imprez Cutty Sark.
W chwili odejścia przed dwoma laty na emeryturę z KomitetuOrganizacyjnego Operacji Żagiel cieszyła się powszechnym uznaniem iszacunkiem. 15 sierpnia 2001 w dniu Święta Wojska Polskiego została, na wniosek Marynarki Wojennej, udekorowana przez prezydenta RP KrzyżemOficerskim "Polonia Restituta" za swoje zasługi - jako jedyny cywil ijedyna kobieta wśród odznaczanych generałów i admirałów.
Rok wcześniej otrzymała za zasługi dlaGdańska Medal Świętego Wojciecha od Rady Miasta. W roku 2005 SailTraining International ustanowił medal jej imienia - "The Janka BielakMedal" nadawany obecnie za wybitne zasługi dla międzynarodowejprzyjaźni i zrozumienia poprzez szkolenie żeglarskie.
Cześć Jej Pamięci!
Jerzy Knabe
Londyn, 21 stycznia 2009
