20. Baltic Sail – Tradycje Morskie na Wodach Europejskich
Jubileusz Baltic Sail Narodowe Muzeum Morskie (NMM) wykorzystało do zorganizowania w czwartek, 30 czerwca, konferencji, na którą zaproszono przedstawicieli muzeów, organizacji i projektów zajmujących się pielęgnowaniem tradycji morskich z całej Europy. Konferencje zakończyło podpisanie listu intencyjnego dotyczącego m. in. organizacji Baltic Sail w latach 2017 – 2021 przez prezydentów 7 nadbałtyckich miast.
Zorganizowaną w Ośrodku Kultury Morskiej w pobliżu gdańskiego Żurawia konferencję otworzył zastępca prezydenta Gdańska, Andrzej Bojanowski. Zapewnił o pełnym poparciu miasta dla inicjatyw związanych z popularyzacją i zachowaniem kultury i tradycji morskich.
Prezentacje na konferencji można było podzielić na dwa zasadnicze tematy. Pierwszy to przedstawienie działań na rzecz zachowania tradycji czy to przez instytucje muzealne, czy powołane do tego celu stowarzyszenia. W tej części dyrektor NMM, Jerzy Litwin, przedstawił historię muzeum na Ołowiance i jego licznych filii. Burmistrz Rostocku, Roland Methling i Holger Belgard przypomnieli historię zlotów Baltic Sail wraz z anegdotami związanymi z powstaniem tego wielkiego projektu, którego głównym celem było zachowanie i rozbudowywanie floty tradycyjnych żaglowców. W Europie zachowaniem morskich tradycji zajmuje się European Maritime Heritage (EMH), Europejskie Dziedzictwo Morskie. O celach i stanie obecnym opowiadał Hendrik Boland, przewodniczący Komitetu Wykonawczego EMH w Holandii. Do tej grupy tematycznej można także zaliczyć bardzo ciekawą prezentację Merete Ettrup i Anne Svendsen z Danish Woodenboat Association (TS) omawiającą codzienne problemy z jakimi borykają się duńscy właściciele drewnianych łodzi i żaglowców. Panie podawały konkretne problemy sugerując jednocześnie sposób ich rozwiązania, jak choćby obniżenie stawki VAT na niektóre produkty lub usługi. Ich wiedza poparta była dużym doświadczeniem, a na Baltic Sail przypłynęły niewielkim żaglowcem „Lisette”. Ain Tahiste z Estonii, z wyspy Hiiumaa, opowiedział o historycznych morskich trasach Estończyków, którzy swoje morskie tradycje zdobywali na szmuglerskich i handlowych szlakach, po których żeglowali na niewielkich, tradycyjnie otaklowanych keczach budowanych na samym brzegu morza.
Druga grupa tematów to prezentacje replik statków i łodzi oraz związane z tym problemy. Per-Inge Lindquist z Karlskrony przedstawił historię budowy łodzi „Aluette” i żaglowca pocztowego „Hiorten”. Zwrócił przy tym uwagę na problemy z eksploatacją replik podkreślając jednocześnie olbrzymią ilość wiedzy na temat starych konstrukcji i technologii zdobywanej podczas budowy tych statków.
Nie wszystkie statki Magellana dokonały pierwszego opłynięcia kuli ziemskiej. Tym pierwszym była „Nao Victoria”, której replika zbudowana została w Hiszpanii dzięki fundacji Nao Victoria z Sevilli. Ten projekt, w ramach którego replika żaglowca powtórzyła wokółziemski rejs, przedstawiła Soledad Gea Shaw. Sukces tym większy, że cały projekt finansowany jest tylko ze sprzedaży biletów wstępu na replikę żaglowca.
Jedną z najciekawszych prezentacji przedstawił Wolfgang Schubert, lider projektu UCRA z Torgelow w Niemczech. Zbudowano tam replikę hanzeatyckiej kogi, która ma służyć celom edukacyjnym dla mieszkańców całego regionu oraz licznych turystów. Uznanie wzbudzał przede wszystkim zapał uczestników projektu oraz planowanie nie tylko samej budowy kogi, ale i jej dalszego wykorzystania.
Okazuje się, że w XVI w na wodach wokół Nowe Funlandii polowaniem na wieloryby zajmowali się Baskowie, o czym świadczy znaleziony tam wrak statku wielorybniczego „San Juan”. Wrak został dokładnie opisany i zabezpieczony pod wodą, jego replika powstaje w miejscowości Pasaia, a projekt nosi nazwę Albaola. Opowiedział o nim Enrique Leukona zwracając jednocześnie uwagę na trudności technologiczne i klasyfikacyjne pojawiające się przy budowie z wykorzystaniem tylko tradycyjnych metod produkcji.
Po konferencji na pokładzie gdańskiego żaglowca „Generał Zaruski” podpisane zostało porozumienie w sprawie organizacji Baltic Sail w latach 2017 – 2021. Sygnatariuszami zostali prezydent Gdańska, Paweł Adamowicz, prezydent komuny Guldborgsund w Danii John Braedder, wiceprezydent Karlskrony Magnus Larsson, prezydent litewskiej Kłajpedy Vitautas Grubliauskas, prezydent Rostocku Roland Methling, wiceprezydent Szczecina Krzysztof Soska i, jako gospodarz, dyrektor Narodowego Muzeum Morskiego Jerzy Litwin.
Przy okazji tej uroczystości uhonorowano Jerzego Wąsowicza, który 25 lat temu wyruszył na „Antice” w swój blisko siedmioletni rejs dookoła świata. Od tego czasu „Antica” jest nie tylko ozdobą gdańskiej mariny, ale też pełni funkcje ambasadora Miasta podczas swoich licznych podróży.
Marek Zwierz
